Otyłość i nadwaga

Tkanka tłuszczowa

Komórki budujące tkankę tłuszczową, nazywamy: adipocytami. Poza nimi składa się z tkanki łącznej, podścieliska, naczyń, komórek układu odpornościowego. Do jej funkcji należy nie tylko magazynowanie energii, ale i ochrona mechaniczna narządów wewnętrznych. Tkanka tłuszczowa posiada zdolność do hormonalnego wydzielania. Jest zdolna do konwersji androgenów w estrogeny i odwrotnie. Poza tym, syntetyzuje i wydziela inhibitor aktywatora plazminogenu typu 1, biorąc tym samym w procesie krzepnięcia krwi, poprzez wydzielanie angiotensyny II wpływa na ciśnienie krwi.  Poza tym syntetyzuje IGF-1, TGF-β, będące czynnikami wzrostu. Zatem to od stanu odżywienia będzie zależała regulacja wydzielania wymienionych substancji.

Otyłość

Do zwiększenia masy organizmu dochodzi w sytuacji w której procesy anaboliczne zaczynają przeważać nad procesami katabolicznymi. O otyłości mówi się kiedy BMI wynosi powyżej 30. Można też postawić diagnozę otyłości w oparciu o zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie. Jeśli mężczyzna jest otyły wynosi on powyżej 25%, jeżeli kobieta to powyżej 35%.   WHO klasyfikuje otyłość jako chorobę przewlekłą, która nie ustępuje samoistnie i do której wystąpienia przyczyniły się następujące czynniki zewnętrzne:

• nieprawidłowe żywienie
• niska aktywność fizyczna
• zaburzenia stresowe
• zaburzenia psychoemocjonalne

Lub wewnętrzne:

• czynniki genetyczne
• regulacyjne
• degeneracyjne
• metaboliczne

Najbardziej niebezpieczna dla pacjenta jest otyłość trzewna. Przez pojęcie otyłości trzewnej, rozumiemy nagromadzenie tkanki tłuszczowej w sieci większej. Klinicyści w swojej praktyce najczęściej określają stan odżywienia na podstawie pomiaru obwodu talii. Pomiaru dokonuje się dokładnie w połowie odległości pomiędzy kością biodrową a zakończeniem ostatniego żebra. U kobiet o otyłości trzewnej mówimy gdy obwód talii wynosi powyżej 80 centymetrów, a u mężczyzn gdy przekracza on 94 centymetry.

Nadwaga

Nadwaga może poprzedzać otyłość. Jest stanem patologicznego gromadzenia tkanki tłuszczowej. Z nadwagą mamy do czynienia jeśli procent tkanki tłuszczowej w ciele wynosi odpowiednio: u mężczyzn powyżej 20%, a u kobiet powyżej 30%.  BMI wynosi wtedy od 25-29,9. Poza BMI skład masy ciała można określić za pomocą: USG, podwójną absorpcjometria energii RTG- możliwe staje się uwidocznienie całkowitej masy tkanki tłuszczowej, bioimpedancji elektrycznej-mierzy całkowitą zawartość tkanki tłuszczowej w organiźmie bez uwzględnienia jego dystrybucji. 

Wady BMI

BMI to wskaźnik masy ciała określający stosunek masy ciała do wzrostu. Podczas interpretacji wyników nie można zapomnieć o uwzględnieniu zawartości budowy ciała (na visus) np.: jeżeli badany intensywnie trenuje i zawartość tkanki mięśniowej w organizmie jest wysoka wynik nie będzie wiarygodny.

BMI nie pozwala na ocenę dystrybucji tkanki tłuszczowej, oraz nie uwzględnia stanu nawodnienia badanego. Nie jest odpowiedni dla kobiet w ciąży i chorujących na choroby zanikowe. Nie można zapomnieć, że jeśli chory ma prawidłowe BMI, wciąż może być obarczony ryzykiem chorób sercowo-naczyniowym lub cukrzycy typu 2. Mówimy wtedy o otyłości metabolicznej z prawidłową masą ciała.

Kontrola diety

W walce z nadwagą i otyłością, niezbędna jest precyzyjna kontrola diety. Dietetyk pomoże znaleźć pacjentowi przepisy dostosowane do jego przypadku. Aby przygotować zalecone dania, niezbędne może okazać się stosowanie wagi kuchennej. Waga Beurer kuchenna KS 26, posiada praktyczną funkcję doważania, jest łatwa w użyciu i nie dostarcza problemów podczas czyszczenia. Waga Beurer kuchenna KS 54 jest wyposażona w miskę, ułatwiającą mieszanie składników. A jej obciążenie wynosi około 5kg.

Czynniki wpływające na rozwój otyłości i nadwagi 

• Czynniki środowiskowe:

-aktywność fizyczna- spadek aktywności fizycznej lub długotrwałe unieruchomienie, korzystanie ze środków transportu

-przewlekły stres

-spożywanie żywności wysoko przetworzonej o znacznej zawartości kcal w 1 gramie produktu, może być ustalone pokoleniowo. Tj. dzieci przejmują niekorzystne nawyki żywieniowe swoich rodziców, podobnie z modelami spędzania wolnego czasu.

• Czynniki genetyczne:

-zespół Cohena, zespół wad wrodzonych w którym poza tendencją do otyłości występuje opóźnienie umysłowe i cechy dysmorficzne

-zespół Bardeta i Biedla-schorzenie wielonarządowe, któremu poza otyłością towarzyszą dysfunkcje nerek, retinopatia, hipogonadyzm, cukrzyca typu 2.

-zespół Pradera- Williego, zespół wad wrodzonych spowodowany aberracją chromosomową. Objawia się niskim wzrostem, opóźnieniem umysłowym, hipogonadyzmem. Chory odczuwa nieustanne uczucie głodu i cechuje się ponad normalnym zapotrzebowaniem na energię.

-dystrofia Albrighta, zwany także rzekomą niedoczynnością przytarczyc to grupa chorób metabolicznych, która cechuje się opornością tkanek na działanie parathormonu.

• Czynniki umysłowe:

-obniżona samoocena, przekłada się na rekompensowanie braków w samoakceptacji przez spożywanie znacznych ilości pokarmu

-obniżenie nastroju i depresja (szczególnie w depresjach atypowych), zespół nocnego jedzenia, jedzenie kompulsywne

• Czynniki hormonalne:

-np. hiperfagia towarzysząca zespołowi Cushinga związana z uszkodzeniem czynności podwzgórza, w konsekwencji chory wytwarza za wiele glikokortykosteroidów.

-niedoczynność przysadki i tarczycy, powodują obniżenie utraty energii, poprzez zmniejszenie metabolizmu

• Leki:

-do nadmiernego odkładania się tkanki tłuszczowej, mogą przyczynić się niektóre leki przeciwdepresyjne, glikokortykosteroidy, insulina także pochodne sulfonylomocznika.

Jaki sprzęt okaże się pomocny?

Waga medyczna kolumnowa ze wzrostomierzem SECA 799, posiada funkcję pomiaru BMI, poza tym jest bardzo lekka, co jest jej kolejnym atutem.  Waga platformowa i bariatryczna SECA 635, jest bardzo dobrym rozwiązaniem dla osób walczących z otyłością. Jej nośność to około 300kg. Jeśli pacjent ma problemy z samodzielnym wejściem na wagę, istnieje możliwość umieszczenia na niej krzesła i wytarowania wartości.